گروه فرهنگی - محمد الیاس قنبری: هيچ روايتي بي قهرمان نمي تواند باشد. كنشگراني كه اعمال نيك و بد داستان را انجام مي دهند و يا اعمال نيك و بد داستان در نسبت با آنها و موثر بر آنها صورت مي گيرد. در صورت اخير، قهرمان، قهرمان قرباني خواهد بود. قهرمان قرباني كمتر كنش گر و بيشتر كنش پذير است. البته قهرمان را در اينجا لزوماً نبايد به معناي اسطوره اي آن دريافت. قهرمان در دوره معاصر به يك كنش گر ساده و زميني فروكاسته شده است. در مقابل اين قهرمان هاي روزمره زميني، قهرمان اسطوره اي قرار دارد كه مافوق بشر عمل مي كند. اما قهرمان واقعي را بايد در جايي ميان اين دو قهرمان پردازي جست. در افتادن به قهرمان پردازي هاي كاذب و اغراق آميز از يك سو و فروكاستن قهرمان به يك موجود خاكي و ميانمايه از سوي ديگر در افتادن به ورطه افراط و تفريط است. اساساً موجوديت انساني در تعليق ميان اوج و حضيض آسمان و زمين است كه او را يكتاي مخلوقات كرده است.
شهيد نشدن قهرمان داستان و راست قامتي و فائق آمدن او بر دشمن از نقاط مثبت فيلم شور شیرین است. مولف، گرچه قرباني شدن پاسدارهاي دكل بنفشه را نشان مي دهد اما به قرباني جلوه دادن پاسدارها اكتفا نمي كند و از قهرمان قرباني به قهرمان منجي عبور مي كند. شور شيرين از معدود فيلم هاي دفاع مقدس است كه بسيجي خوب را تنها بسيجي شهيد معرفي نمي كند بلكه بسيجي خوب را بسيجي راست قامت و پر از بغض و كينه از دشمن نيز جلوه می دهد. این چنین است که می بینیم، محمود كاوه حتي در بازجويي از اسيري كه از دشمن گرفته است با شدت و غلظت فراواني عمل مي كند.
سينماي جنگ غالباً رنگ و بوي جنوب و خوزستان دارد و در آن كمتر به جبهه غرب و كردستان پرداخته شده است. پرداختن به موضوعاتي چون غائله ضد انقلاب و كوموله و دموكرات از مغفولات سينماي دفاع مقدس است. شور شيرين را مي بايست از پيشقدمان اين نحو ارائه سينماي مقاومت و پايداري تلقي كرد. در مجموع، فيلم، مخاطب را راضي نگه مي دارد و ضمن ارائه محتوايي ارزشي به ورطه شعار نمي افتد. بازنمايي مناسبي از سپاه و پاسدار در فيلم مشاهده مي شود اما به نظر در بازنمايي ضدقهرمان ها و خبيث جلوه دادن آنها قدري اغراق شده است.
محمود كاوه زيرك است. محمود كاوه ارتباطات خوبي دارد و دور و بر او را انواع و اقسام آدم ها از ارتشي و بسيجي و كردهاي بومي فراگرفته اند. با افراد تحت فرماندهي اش رابطه اي دوستانه دارد و حتي براي آنها هديه مي خرد. محمود كاوه پر جنب و جوش است و مدام در تكاپو و در حال كشيدن نقشه براي سركوب ضد انقلاب هاي دموكرات كردستان و محمود كاوه موجودي است كه دشمن از او حساب مي برد و از او هراس دارد. محمود كاوه نسبت به ضد انقلاب بغض و كينه دارد و همواره در صدد است تا سخت ترين ضربات را بر آنها وارد كند. اين توصيفات ضمن اينكه در جاي خود خوب اند اما هيچ وجه امتيازي براي يك فرمانده شهيد ايجاد نمي كنند. اين سخن به اين معنا نيست كه براي ممتاز كردن شخصيت قهرمان قصه لزوماً شهادت اش را بايد به تصوير كشيد. اما ميان شهادت و مقام شهادت تفاوت است. قرار نيست همواره قهرمان قصه شهيد شود اما نبايد از ياد برد كه قرار است شخصيتي لايق شهادت به تصوير كشيده شود. هر چقدر هم دلاوري و شجاعت به مخاطب نشان دهيم باز مخاطب از خود خواهد پرسيد كه اين دلاوري ها و جان بركفي ها از كجا پديد آمده است؟ ريشه و اساس و بنياد كجاست؟ اين كنش هاي قهرمانانه چه معنايي دارند؟ به كجا ارجاع مي يابند؟ و الا بروسلي و راكي و رمبو نيز قهرمان اند. اصلاً شهادت مگر چيزي به غير از تنگ شدن قفس جسم براي روح رشادت يافته است؟
اما اينكه بزرگي روح را چگونه مي توان به تصوير كشيد خود از آن معماهايي است كه هنرمند سينماگر ما بايد راه حلي براي آن بيابد. راه يافتن به دنياي درون قهرمان و شنيدن حديث نفس او با معبود خويش در خلق چنين موقعيتي مي تواند موثر باشد. موقعيتي كه درباره كاوه در اين فيلم نمي بينيم ولي به عنوان مثال در از كرخه تا راين درباره كاراكتر سعيد مشاهده مي كنيم آنجايي كه كنار رودخانه راين فرياد مي زند : ((خدا خدا خدا چرا اينجا؟ من شاكي ام من شكايت دارم....)) تنها در چنين صورتي است كه سينماي جنگ را از چنگال ادعاهاي ناسيوناليستي مي رهاند و معناي فراخ تري به نام جهاد براي خدا را به آن مي دهد.
نظرات شما عزیزان:
تبادل
لینک هوشمند
آمار
وب سایت: